Khi mở
đề nói về Tứ Đức và Tam Tùng đối với người phụ nữ thời nay, có một số không ít
chị em khoát tay lia lịa cho rằng cái đó là cổ hủ, lỗi thời rồi. Đời tự do dân
chủ, Nam Nữ bình quyền, thời khoa học văn minh tiến bộ, Nữ còn giỏi hơn Nam mà
đem chuyện Tứ Đức và Tam Tùng cách đây hơn 25 thế kỷ ra bàn luận áp dụng cho
phụ nữ có phải là trật đường rầy chăng?
Nhưng
xin thưa rằng, trước khi chúng ta nặng lời phê phán, chúng ta cũng nên bình tâm
dành chút ít thời gian tìm hiểu trở lại một cách rõ ràng Tứ Đức, Tam Tùng là
gì, hay dở ra làm sao, để tránh những điều ngộ nhận sai trái đáng tiếc.
Tứ
Đức:
Tứ Đức
là 4 đức tốt của người phụ nữ. Tứ Đức gồm: Công, Dung, Ngôn, Hạnh.
1.
Công:
Công là
chăm sóc việc nhà cho sạch sẽ, trật tự, vén khéo; thêu thùa may vá, nấu nướng
món ăn, nuôi dạy con cái.
Trong
Nữ Trung Tùng Phận, Bà Đoàn Thị Điểm dạy về Công:
Gặp cơn
rảnh nhà lan vắng khách,
Công chỉ kim, đèn sách học hay.
Trăm nghề dầu chẳng đủ tài,
Dệt văn Tô Huệ, gỡ đày chinh phu.
Công chỉ kim, đèn sách học hay.
Trăm nghề dầu chẳng đủ tài,
Dệt văn Tô Huệ, gỡ đày chinh phu.
Trong
phần Công, Bà Đoàn còn dạy phụ nữ nên dành thì giờ lo học tập, trau giồi kiến
thức.
Nếu
người phụ nữ trong nhà để cho nhà cửa dơ dáy đầy rác bẩn, đồ đạc vứt bỏ lung
tung, không biết nấu ăn, áo đứt nút không biết cầm kim kết lại, con cái mặt mày
lem luốc, quần áo dơ dáy, thử hỏi người ta sẽ đánh giá trị người phụ nữ ấy ra
sao?
2.
Dung:
Dung là
vẻ mặt và dáng dấp bề ngoài. Phụ nữ cần chăm sóc dung nhan cho tươi tắn, tướng
đi dịu dàng, cử chỉ từ tốn đoan trang, thân thể sạch sẽ, quần áo tươm tất gọn
gàng.
Trong
Nữ Trung Tùng Phận, Bà Đoàn dạy về Dung:
Phàm
phận gái đứng hàng khuê các.
Phải trau tria tướng hạc hình mai.
Chín tầng cửa đóng then gài,
Ra ngoài nghiêm nghị, trong bày đoan trang.
Phải trau tria tướng hạc hình mai.
Chín tầng cửa đóng then gài,
Ra ngoài nghiêm nghị, trong bày đoan trang.
3.
Ngôn:
Ngôn
là lời nói phải thành thật, ngay thẳng, dịu dàng, xác đáng, gây được tình cảm
tốt đẹp trong mọi người; tránh lời thị phi, đâm thọc, xảo trá lợi mình hại
người.
Trong
Nữ Trung Tùng Phận, Bà Đoàn dạy về Ngôn:
Đối với
khách đồng bàn đồng tuổi,
Nhớ cho hay lời nói giọng cười.
Ngôn từ ngọt dịu thanh tươi,
Tiếng tiêu khải phụng, phục người mới ngoan.
Nhớ cho hay lời nói giọng cười.
Ngôn từ ngọt dịu thanh tươi,
Tiếng tiêu khải phụng, phục người mới ngoan.
Nếu
người phụ nữ không giữ gìn lời nói, phát ngôn bừa bãi, chua ngoa, gian xảo, nói
lời thô tục, người ta sẽ đánh giá trị người phụ nữ ấy như thế nào?
4.
Hạnh:
Hạnh là
tánh nết hiền lành, hòa nhã, hiếu thảo, kính trên nhường dưới, khoan dung, đoan
chính.
Trong
Nữ Trung Tùng Phận, Bà Đoàn dạy về Hạnh:
Sửa từ
nết, ngày thâu tập tánh,
Trăm hạnh hay bởi tránh điều thô.
Xấu xa rách rưới lõa lồ,
Đoan nghiêm tánh đức cũng cho gái lành.
Trăm hạnh hay bởi tránh điều thô.
Xấu xa rách rưới lõa lồ,
Đoan nghiêm tánh đức cũng cho gái lành.
Nếu
người phụ nữ không giữ tánh nết cho hoà nhã đoan chánh, để cho buông lung lăng
loàn, hay cãi lẫy bướng bỉnh, ác độc, ích kỷ, thì người ta sẽ đánh giá trị
người phụ nữ ấy thế nào?
Đó là ý
nghĩa của Tứ Đức, nó là tiêu chuẩn để định giá trị của phụ nữ. Như thế, chúng
ta nhận thấy ai ai trong giới phụ nữ cũng đều đang có Tứ Đức, nhưng có điều là
ở mức độ nhiều ít, đầy đủ hay thiếu sót thế thôi.
Tứ Đức
là 4 điều hết sức cần thiết, đến độ xem là tự nhiên sẵn có của phụ nữ. Nhờ Tứ
Đức mà giá trị của phụ nữ được nâng cao. Không cần phải giàu sang quyền quí hay
là trí thức mới có đủ Tứ Đức, người nghèo khó, dốt nát, quê mùa cũng vẫn có Tứ
Đức. Chính Tứ Đức mới định giá trị thực sự của phụ nữ. Giá trị nầy không do
phấn son, nước hoa hay quần áo đắt tiền đúng kiểu thời trang.
Chỉ có
hạng phụ nữ bị xã hội chê bỏ mới không có Tứ Đức mà thôi.
Tam
Tùng:
Tam
Tùng hay Tam Tòng là 3 điều nên theo của phụ nữ. Tam Tùng gồm: Tùng phụ, Tùng
phu, Tùng tử, tức là:
1.
Tại gia tùng phụ: Ở nhà thì tùng theo cha.
Điều
nầy rất đúng đắn và tự nhiên, bởi vì cha mẹ sanh ra mình, nuôi mình lớn lên,
dạy cho biết điều hay lẽ thiệt, thì mình phải vâng lời cha mẹ là lẽ đương
nhiên. Tuy nhiên, tùng cha mẹ nhưng phải ý thức là tùng theo lẽ phải và đạo
đức, chớ không phải tùng theo một cách mù quáng máy móc.
Phần
cha mẹ thì phải là người hiền lương chơn chất, hết lòng thương con, lo lắng cho
con, dạy dỗ con thành người tốt hữu ích cho gia đình và xã hội.
Trong
Nữ Trung Tùng Phận, Bà Đoàn dạy về Tùng Phụ:
Còn
đương thuở tuổi xanh thơ bé,
Rán theo cha học lễ học văn.
Phép xưa tùng phụ đã rằng,
Dựa thân cội tử đợi hàng trượng phu.
Rán theo cha học lễ học văn.
Phép xưa tùng phụ đã rằng,
Dựa thân cội tử đợi hàng trượng phu.
Chỉ
không tùng cha khi nào lời dạy bảo của cha không hợp với luân lý đạo đức và
trái với lẽ phải. Trong trường hợp nầy, người con cần phải hết sức khiêm tốn,
nhỏ nhẹ nhưng cương quyết, năn nỉ cha xét lại, tranh đấu cho lẽ phải bằng tình
thương yêu một cách tế nhị để khuyên lơn cha.
2.
Xuất giá tùng phu: Có chồng thì tùng theo chồng.
Trời
phú cho người đàn ông một sức khỏe mạnh mẽ, một ý chí cương quyết, nên người
chồng đảm nhận trách nhiệm kinh tế, lo làm việc sanh lợi nuôi sống gia đình gồm
vợ và các con. Do đó, một cách rất tự nhiên, người vợ nhường cho chồng quyền
làm chủ gia đình, làm chỉ huy trưởng, còn vợ thì phụ tá, làm chỉ huy phó. Mọi
việc trong gia đình, người vợ cần đóng góp ý kiến cho chồng giải quyết, nhưng
dành cho chồng quyền quyết định sau cùng.
Đó là
tùng theo chồng, với điều kiện chồng sáng suốt và tài năng, chớ không phải như
thời xưa qui định chồng chúa vợ tôi, chồng xem vợ như kẻ nô tỳ.
Nữ
Trung Tùng Phận:
Đến lúc
đã chung phòng hòa hợp.
Phải tùng phu là phép xưa nay.
Phải tùng phu là phép xưa nay.
Sự tùng
theo chồng là hình thức phân chia trách nhiệm giữa vợ và chồng trong gia đình.
Trong
công bằng xã hội, Nam Nữ bình quyền, phong tục và tạp quán thời nay cũng như
Luật pháp chỉ cho phép một vợ một chồng. Người đàn ông chỉ được có một vợ, và
người phụ nữ chỉ được có một chồng, và vợ chồng phải sống chung thủy với nhau.
3. Phu
tử tùng tử: Chồng
chết thì theo con.
Tùng
theo con, không có nghĩa là nghe lời con hay bị con chỉ huy, mà ý nói rằng, khi
chồng chết thì người vợ nên ở vậy, thủ tiết với chồng, quên mình mà lo tạo dựng
cho con.
Thật
ra, đây không phải là điều bắt buộc, thời xưa cũng như thời nay, mà chỉ là lời
khuyên. Nếu người vợ còn trẻ tuổi, luân lý và luật pháp không cấm người vợ tái
giá khi mãn tang chồng.
Việc
người quả phụ bước thêm bước nữa là việc bình thường, và chúng ta cũng thường
thấy như thế. Nhưng nếu người phụ nữ ấy thủ tiết với chồng đã chết, ở vậy thờ
chồng nuôi dạy con khôn lớn thì đó mới là điều phi thường, đáng tôn trọng. Cái
khó khăn mà người ta không làm được, mình làm được thì mới đáng quí, đáng bậc
tiết liệt, vì nó thể hiện lòng cứng cỏi bất khuất, chiến thắng dục vọng tầm
thường.
Không
có chiến công vẻ vang nào bằng tự thắng được dục vọng của mình.
Tôn
giáo thì luôn luôn mong muốn người phụ nữ sống cao thượng, cho nên khuyến khích
người phụ nữ khi chồng chết thì không nên tái giá, ở vậy thờ chồng nuôi con và
xây dựng cho con. Tuy nhiên, đây chỉ là sự chỉ vẽ đường lối có tánh cách khuyến
khích, chớ không bắt buộc. Người phụ nữ tùy ý lựa chọn con đường mình đi, muốn
mình sống bình thường như bao nhiêu phụ nữ khác hay muốn trở nên bực phi
thường. Người phụ nữ có quyền tự do lựa chọn và định đoạt cuộc đời mình.
Trong
Nữ Trung Tùng Phận, Bà Đoàn viết về Tùng tử:
Thôi
đành gởi tâm hồn gió tuyết,
Theo nương con cho hết Tam Tùng.
Hoặc là tròn nghĩa thủy chung,
Hoặc là chia dạ não nùng với con.
(nguồn: daotam.info)
Theo nương con cho hết Tam Tùng.
Hoặc là tròn nghĩa thủy chung,
Hoặc là chia dạ não nùng với con.
(nguồn: daotam.info)